ارزیابی و سنجش بروز حباب در بورس اوراق بهادار تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه مالی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

چکیده

بازار سرمایه و به صورت خاص بازار سهام از اهمیت ویژه‌ای در رشد اقتصادی کشورها و هدایت نقدینگی به سمت فعالیت‌های مولد اقتصادی برخوردار است. این بازار در طول تاریخ کشورهای مختلف، دارای فراز و فرودهایی بوده است که به‌نوبه خود بر متغیرهای بخش حقیقی اقتصاد اثرگذار است. سؤال مهم این است که آیا تمامی این افزایش‌ها در شاخص‌های بازار سهام، نشانه‌ای از ایجاد حباب در بازار سهام است؛ بنابراین هدف این پژوهش این است که حباب قیمتی در بورس اوراق بهادار تهران را مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد. در این پژوهش از دو روش برای شناسایی وجود حباب در بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است که تطبیق نتایجِ دو روش قطعاً بر اعتبار پژوهش خواهد افزود. این دو روش عبارت‌اند از اول، آزمون تسلسل، چولگی و کشیدگی و وابستگی دیرش؛ و دوم، آزمون‌های ریشه واحد سوپریمم دیکی فولر (SADF) و سوپریمم دیکی فولر تعمیم‌یافته (GSADF). طبق نتایج هر دو روش، اول، فرض وجود حباب در بازه زمانی موردنظر تأیید می‌شود و دوم، دوره‌های حبابی با استفاده از آزمون سوپریمم ADF تعمیم‌یافته (GSADF) مشخص می‌شوند که گویای آن است در بازه زمانی موردنظر، 21 ماه دارای حباب قیمتی بوده و قیمت‌گذاری سهام در این ماه‌ها مطابق با ارزش بنیادی سهام نبوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of Financial Turmoil on Tax Avoidance of Companies Listed on The Tehran Stock Exchange

نویسنده [English]

  • Mohammad Tohidi
Departmento of Finance, Faculty of Islamic Education and Management, Imam Sadegh University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Companies face various fluctuations during their life cycle that will cause financial turmoil in their business process. One of the first ways to get out of this turmoil is to reduce various costs, including taxes. Financially disadvantaged companies are more likely to avoid taxes. The purpose of this study is to investigate of the effect of financial market turmoil on tax avoidance of companies listed on the Tehran Stock Exchange. Methods in this research is tested by multivariate regression analysis. The statistical population of the present study includes listed companies in the years 2001-2020, which due to the systematic elimination of 110 companies were selected to continue the research. The results indicate that there is a significant negative relationship between financial turmoil and tax avoidance. There is a positive and significant relationship between the current ratio and tax avoidance

کلیدواژه‌ها [English]

  • Financial Turmoil
  • Tax Avoidance
  • Tehran Stock Exchange
اسدی، احسان؛ زارع، هاشم؛ ابراهیمی، مهرزاد و پیرائی، خسرو (1398). حباب‌های قیمتی در بازار سهام تهران: یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی. فصلنامه علمی نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 6(2)، 100-73.
بیابانی خامنه، کاظم؛ خزایی، سعید و افشاریان، امیرحسین (1395). آزمون وجود حباب و رفتار انفجاری در بازار سهام ایران. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 9(29)، 125-111.
توحیدی، محمد (1396). ارزیابی و تحلیل معاملات بورس بازانه در بازار اوراق بهادار بر اساس موازین فقه امامیه. رساله دکتری دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران.
جعفری صمیمی، احمد و بالونژاد نوری، روزبه (1394). آزمون وجود حباب‌های چندگانه قیمت در بازار سهام: کاربرد روش سوپریمم عمومی دیکی- فولر تعمیم‌یافته. فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، ۶(۲۱)، 33-7.
راسخی، سعید؛ شهرازی، میلاد و علمی، زهرا (1395). تعیین دوره‎های حباب قیمتی: یک مطالعه موردی برای بازار بورس اوراق بهادار تهران. مجله علمی پژوهشی اقتصاد مقداری، 13(3)، 55-25.
زارع، قاسم (1390). مدلی برای پیش‌بینی حباب قیمت در بـورس اوراق بهـادار تهـران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشـگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران.
عباسی، غلامرضا؛ محمدی، هادی و نشاط‌آور، محمدامین (1397). بررسی نقش حباب قیمتی در ایجاد نوسانات در بورس اوراق بهادار تهران (شرکت‌های منتخب صنایع پتروشیمی و خودرو). اقتصاد مالی، 12(43)، 152-133.
عباسیان، عزت اله؛ فرزانگان، الهام و نصیرالاسلامی، ابراهیم (1394). بی‌قاعدگی حباب قیمتی در بورس اوراق بهادار تهران: رویکرد محدودیت در آربیتراژ. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، ۲۳(۷۶)، 92-75.
فلاح شمس، میرفیض؛ زمردیان، غلامرضا و دوستارگان، رقیه (1392). بررسی وجود حباب در قیمت سهام مبتنی بر تخمین ARIMA  و با استفاده از تکنیک‌های کشیدگی، چولگی، تسلسل و تابع مخاطره. مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 4(15)، 49-35.
فلاح شمس، میرفیض؛ کردلویی، حمیدرضا و دهقانی، امیر (1391). بررسی و تعیین عوامل کشف و پیش‌بینی تشکیل حباب تصنعی قیمتی. دانش سرمایه‌گذاری، 1(1)، 124-99.
Abreu, Dilip & Brunnermeier, Markus. (2003). Bubbles and Crashes. Econometrica, 71, 173-204.
Al-Anaswah, N. and Wilfling, B. (2011). Identification of Speculative Bubbles Using StateSpace Models with Markov-Switching. Journal of Banking & Finance, 35.5, 1073-1086.
Allen F. & Morris S. & Postlewaite A. (1993). Finite Bubbles with Short Sale Constraints and Asymmetric Information. Journal of Economic Theory, Elsevier, 61(2), 206-229.
Arshanapalli, Bala and Nelson, William Bernard. (2016).  Testing for Stock Price Bubbles: A Review of Econometric Tools. The International Journal of Business and Finance Research, 10(4), 29-42.
Balke, N. S. and Wohar, M. E. (2009). Market Fundamentals versus Rational Bubbles in Stock Prices: A Bayesian Perspective. Journal of Applied Econometrics, 24(1), 35–75
Blanchard, Olivier J. and Mark W. Watson. (1982). Bubbles, Rational Expectations and Financial Markets. Crises in the Economic and Financial Structure, ???, 295-316
Brunnermeier, M. and Pedersen, L. (2005). Predatory trading. Journal of Finance, Vol. 4, 1825–1863.
Campbell, J., & Shiller, R. (1988). Stock Prices, Earnings, and Expected Dividends. The Journal of Finance, 43(3), 661-676.
De Long, J. B., A. Shleifer, L. H. Summers, and R. J. Waldmann. (1990). Noise Trader Risk in Financial Markets. the Journal of Political Economy 98(4): 703–738.
Etienne, X. L., Irwin, S. H., and Garcia, P. (2015). Price Explosiveness, Speculation, and Grain Futures Prices. American Journal of Agricultural Economics, 97(1), 65–87.
Fahad Almudhaf. (2017). Speculative bubbles and irrational exuberance in African stock markets. Journal of Behavioral and Experimental Finance, Vol. 13, 28-32.
Flood, R., & Hodrick, R. (1990). On Testing for Speculative Bubbles. The Journal of Economic Perspectives, 4(2), 85-101.
Frommel, M. and Kruse, R. (2012). Testing for a Rational Bubble under Long Memory. Quantitative Finance, 12.11, 1723–1732.
Garber, Peter M. (2000). Famous First Bubbles; the Fundamentals of Early Manias. the MIT Press Cambridge, Massachusetts Institute of Technology.
Grossman, S. J. and Shiller, R. J. (1981). The Determinants of the Variability of Stock Market Prices. American Economic Review, 71(2), 222.
Gürkaynak, Refet S. (2008). Econometric Tests of Asset Price Bubbles: Taking Stock. Journal of Economic Surveys, 22(1), 166-186.
Gutierrez, L. (2013). Speculative Bubbles in Agricultural Commodity Markets. European Review of Agricultural Economics, 40(2), 217–238.
Homm, U. and Breitung, J. (2012). Testing for Speculative Bubbles in Stock Markets: A Comparison of Alternative Methods. Journal of Financial Econometrics, 10(1), 198–231
Kindleberger, C. P and R. Aliber. (2005). Panics, Mania, and Crashes: A History of Financial Crises. Wiley Investment Classics (John Wiley).
Kleidon, Allan W. (1986). Variance Bounds Tests and Stock Price Valuation Models. Journal of Political Economy, 94(5), 953-1001.
Komarek, Lubos & Kubicová, Ivana. (2011). The Classification and Identification of Asset Price Bubbles. Czech Journal of Economics and Finance, 61. 34-48.
Koustas, Zisimos & Serletis. (2005). Apostolos. Rational Bubbles or Persistent Deviations from Market Fundamentals?. Journal of Banking and Finance, 29, 2523−2539, 1−15.
Lammerding, M., Stephan, P., Trede, M., and Wilfling, B. (2013). Speculative Bubbles in Recent Oil Price Dynamics: Evidence from a Bayesian Markov-Switching State-Space Approach. Energy Economics, 36, 491–502.
LeRoy, S., & Porter, R. (1981). The Present-Value Relation: Tests Based on Implied Variance Bounds. Econometrica, 49(3), 555-574.
Luis Alberiko Gil-Alana, Robinson Dettoni, Rodrigo Costamagna, Mario Valenzuela. (2019). Rational bubbles in the real housing stock market: Empirical evidence from Santiago de Chile. Research in International Business and Finance, Vol 49, 269-281.
Miller, M. H. (1977). Debt and Taxes. The Journal of Finance, 32, 261-275.
Okpara, G. (2010). Do Rational Speculative Financial Bubbles Exist in the Nigerian Stock Market?. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, ???, ???.
Pavlidis, E. G., Paya, I., and Peel, D. A. (2017). Testing for Speculative Bubbles Using Spot and Forward Prices. International Economic Review, 58(4), 1191–1226.
Phillips, P. C. B., Shi, S. P. and Yu, J. (2014). Specification sensitivity in right tailed unit root testing for explosive behaviour. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 76(3): 315–333.
Phillips, P.C.B., Wu, Y., and Yu, J. (2011). Explosive behaviour in the 1990s Nasdaq: when did exuberance escalate asset values?. International Economics Review, 52(1), 201–226.
Rosser, J. B. (2008). Econophysics and economic complexity. Journal of Advances in Complex Systems, Vol 11, ???.
Scheinkman, José and Xiong, Wei. (2003). Overconfidence and Speculative Bubbles. 13th Annual Utah Winter Finance Conference; AFA 2003 Washington, DC Meetings. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=298865 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.298865
Shiller, Robert J. (1981). Do Stock Prices Move Too Much to Be Justified by Subsequent Changes in Dividends?. The American Economic Review, 71(3), 421-436.
Shleifer, A. and Vishny, R.W. (1997). The Limits of Arbitrage. The Journal of Finance, 52: 35-55.
Siegel, J. J. (2003). What Is an Asset Price Bubble? An Operational Definition. European Financial Management, 9: 11-24.
Tirole, J. (1985). Asset Bubbles and Overlapping Generations. Econometrica, 53(6), 1499–1528.
Voth, Hans-Joachim and Temin, Peter, Riding the South Sea Bubble. (2004). CEPR Discussion Paper No. 4221. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=509661.
West, K. D. (1987). A Specification Test for Speculative Bubbles. Quarterly Journal of Economics, 102(3), 553–580.
Wöckl, Ines. (2019). Bubble Detection in Financial Markets: A Survey of Theoretical Bubble Models and Empirical Bubble Detection Test. Working Paper, Doi: 10.13140/RG.2.2.32636.69768.
Zhao Zhao, Huwei Wen, Ke Li. (2020). Identifying bubbles and the contagion effect between oil and stock markets: New evidence from China, Economic Modelling, ???, ???.