تاثیر تکانه‌های نرخ ارز بر روی عملکرد شرکت‌های فعال حوزه‌ی انرژی در بورس اوراق بهادار تهران: مطالعه موردی صنایع پتروشیمی و پخش فرآورده‌های نفتی

گلشن, محمدحسین; مزینی, امیرحسین; نجار زاده, رضا

تاثیر تکانه‌های نرخ ارز بر روی عملکرد شرکت‌های فعال حوزه‌ی انرژی در بورس اوراق بهادار تهران: مطالعه موردی صنایع پتروشیمی و پخش فرآورده‌های نفتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ نویسنده مسئول: کارشناس ارشدعلوم اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

² دانشیار اقتصاد، پژوهشکده اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

³ دانشیار اقتصاد، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

بازار سرمایه در هر کشور از بارز ترین بخش های اقتصادی در آن کشور به شمار می آید. بازار سرمایه به گونه ای منعکس کننده برآیند اقتصادی کشور بوده و موفقیت و ضعف آن می تواند بیان کننده وضع اقتصادی آن کشور باشد. در این میان تاثیر شاخص های کلان اقتصاد بر بازار سرمایه به خصوص بورس اوراق بهادار تهران از جمله مواردی است که نقش سیاست های کلان اقتصادی را در پیش بینی بازار سرمایه نمایان می سازد. از جمله مهترین صنایع فعال در این حوزه می توان صنعت پتروشیمی و صنعت پالایش فرارورده های نفتی را نام برد که بخش قابل توجهی از معاملات را به خود اختصاص می دهند. این پژوهش به دنبال بررسی تاثیر نوسانات نرخ ارز بر روی عملکرد شرکت های فعال در حوزه انرژی می باشد.
در این راستا از داده های ماهانه نرخ ارز، تورم، قیمت طلا و قیمت نفت از بانک مرکزی و وزارت امور اقتصاد و دارایی و همچنین شاخص قیمت شرکت های فعال حوزه ی انرژی در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره آذر 1387 تا اسفند 1397 استفاده شده است. داده ها پس از انجام آزمون فروض کلاسیک با استفاده از مدل ARDL برای هر دو صنعت به تفکیک برآورد شده است. نتایج این آزمون نشان داد، اثر نوسانات نرخ رسمی ارز در سطح 0.95 برای هر دو صنعت معنادار بوده و حکایت از رابطه مثبت بین نرخ ارز و شاخص عملکرد صنعت پتروشیمی و پالایش دارد. یعنی افزایش نرخ ارز باعث افزایش قیمت سهام شرکت ها مذبور میشود.
طبقه بندی JEL: R11، O13، F31، D51

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.27171809.1401.3.1.1.4

عنوان مقاله [English]

The Impact of Exchange Rate Explosions on the Performance of Energy Companies in Tehran Stock Exchange: Case Study of Petrochemical Industries and Oil Products Distribution

نویسندگان [English]

Mohammad Hossein Golshan ¹
Amirhosein mozayani ²
Reza Najarzadeh ³

¹ Corresponding Author: MA in Economic Sciences, , Tarbiat Modarres University

² Associate Professor, Faculty of Economics, Tarbiat Modarres University

³ Associate Professor, Faculty of Management and Economics, Tarbiat Modarres University

چکیده [English]

Abstract
The capital market in every country is one of the most prominent economic sectors of that country. The capital market reflects the economic outcome of the country, and its success and weakness can represent the economic situation in that country. In the meantime, the impact of macroeconomic indicators on the capital market, especially the Tehran Stock Exchange, is one of the issues that illustrates the role of macroeconomic policies in predicting the capital market. Our country has huge oil and gas reserves and is one of the main exporters of these energy sources in the world. One of the most important industries active in this field is the petrochemical industry and the oil refining industry and distribution of oil products, which accounts for a significant portion of transactions. These industries are heavily influenced by large -scale indicators, especially the exchange rate because of their dependence on fuel and oil food; Therefore, this study seeks to investigate the impact of exchange rate fluctuations on the performance of active companies in the field of energy. In this regard, to examine this work of monthly exchange rates, inflation, gold prices, and oil prices from the Central Bank and the Ministry of Economy and Finance, as well as the price index of active energy companies in Tehran Stock Exchange for December 2008 Used until March 1977 and the ARDL method has been used to estimate it. The results show the positive and significant relationship between the exchange rate and the performance index of the petrochemical industry and the product industry; That is, the increase in the exchange rate has led to the increase in the stock price of these companies.

کلیدواژه‌ها [English]

Keywords: exchange rate
Petrochemical
Petroleum products
ARDL Classification: Jet
R11
O13
F31
D51

مراجع

ابونوری، اسماعیل و مشرفی، گلاله (1385). اثر شاخص‌های اقتصاد کلان بر شاخص قیمت سهام صنعت پتروشیمی در ایران با استفاده از مدل ARDL. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، 6(2)، 228-209.

انصاری، احمد و همکاران (1374). سرمایه‌های فیزیکی خارجی و روش‌های جذب آن. تهران: وزارت امور اقتصادی و دارائی.

بذرائی، مریم؛ قویدل، صالح؛ امام‌وردی، قدرت اله و محمودزاده، محمود (1400). پوشش ریسک قیمت سهام صنایع بورسی با نرخ ارز (چندرشته‌ای صنعتی، بانک و سرمایه‌گذاری). اقتصاد مالی، 15(54)، 106-84.

حیدری، حسن و بشیری، سحر (1391). بررسی رابطه بین نااطمینانی نرخ واقعی ارز و شاخص قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران: مشاهداتی بر پایه مدل VAR-GARCH. نام مجله، دوره(شماره)، صفحات.

سجادی، سید حسین؛ فرازمند، حسن و علی صوفی، هاشم (1389). بررسی رابطه متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص بازده نقدی سهام در بورس اوراق بهادار تهران. پژوهشنامه اقتصاد کلام، 1(39)، 150-123.

سیف‌اللهی، ناصر و سیف‌اللهی انار، حامد (1400). بررسی مکانیسم اثرگذاری نوسانات نرخ ارز، قیمت نفت و رشد اقتصادی بر شاخص کل بورس اوراق بهادار. اقتصاد مالی، 15(55)، 353-333.

طاهری‌، حامد و صارم صفاری‌، میلاد (1390).‌ بررسی رابطه بین نرخ ارز و شاخص قیمت بورس اوراق بهادار تهران (با استفاده از رویکرد (ARDL. فصلنامه روند پژوهش‌های اقتصادی، 19(60)، 80-63.

عباسی‌نژاد، حسین و تشکینی احمد (1390). اقتصادسنجی کاربردی (پیشرفته). تهران: نشر نور علم.

فطرس، محمدحسن و هوشیدری مریم، (1397). ارتباط‌های پویا بین قیمت نفت، قیمت طلا و نرخ ارز با شاخص سهام بورس اوراق بهادار تهران. فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی، 14(58)، 116-89.

گجراتی، دامودار (1396). مبانی اقتصادسنجی (ترجمه حمید ابریشمی). تهران: دانشگاه تهران.

محمدپور چهارده، امید (1394). بررسی نوسانات نرخ ارز بر بازدهی صنعت پتروشیمی در بورس اوراق بهادار تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.

محرابیان، آزاده و چگنی، ایلناز (1393). اثر نرخ ارز و نوسانات آن بر شاخص قیمت سهام در ایران. اقتصاد کاربردی، 4(13)، 78-65.

موسایی میثم؛ مهرگان، نادر و امیری، حسین (1389). رابطه بازار سهام و متغیرهای کلان اقتصادی در ایران. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 18(54)، 94-73.

نجارزاده، رضا؛ آقایی خوندابی، مجید و رضایی‌پور، محمد (1387). بررسی تأثیر نوسانات شوک‌های ارزی و قیمتی بر شاخص قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از رهیافت خود رگرسیون برداری. فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، 9(1)، 175-147.

Cakan, E., & Ejara, D. D. (2013). On the relationship between exchange rates and stock prices: Evidence from emerging markets. International Research Journal of Finance and Economics, (111)

Chen, L., Wen, F., Li, W., Yin, H., & Zhao, L. (2022). Extreme risk spillover of the oil, exchange rate to Chinese stock market: Evidence from implied volatility indexes. Energy Economics, 107

Chinzara, Zivanemoyo. (2011). Macroeconomic uncertainty and conditional stock market volatility in South Africa. South African Journal of Economics, 79(1), 27-49.

Huang, Q., Wang, X., & Zhang, S. (2021). The effects of exchange rate fluctuations on the stock market and the affecting mechanisms: Evidence from BRICS countries. The North American Journal of Economics and Finance, 56

Nieha, C. and Leeb, C. (2001). Dynamic Relationship Between Stock Prices and Exchange Rates for G-7 Countries. The Quarterly Review of Economics and Finance. No. 41.

Nwosa, P. I. (2021). Oil price, exchange rate and stock market performance during the COVID-19 pandemic: Implications for TNCs and FDI inflow in Nigeria. Transnational Corporations Review, 13(1), 125-137.

Olugbenga, A. A. (2012). Exchange rate volatility and stock market behaviour: The Nigerian experience. European Journal of Business and Management, 4(5), ???-???.

Poitras, M. (2004). the Impact of Macroeconomic Announcements on Stock Prices: In Search of State Dependence. Southern Economic Journal, Vol. 70, No. 3, 549-565.

Reza Abbasi, G., Mohammadi, H. M., & Mohammadpour Chahardeh, O. (2015). The study of the effects of exchange rate fluctuations on petrochemical industry return in Tehran Stock Exchange. European Online Journal of Natural and Social Sciences: Proceedings, 4(1), 1170. https://european-science.com/eojnss_proc/article/view/4325.

Roll, R., & Ross, S. (1980). An empirical investigation of the arbitrage pricing theory. Journal of Finance, 35(5), 1073-1103.

Sahu, T. N., Bandopadhyay, K., & Mondal, D. (2015). Crude oil price, exchange rate and emerging stock market: Evidence from India. Journal Pengurusan, 42, 75-87.

Salisu, A. A., & Ndako, U. B. (2018). Modelling stock price–exchange rate nexus in OECD countries: A new perspective. Economic Modelling, 74, 105–123.

Saunders, A., & Yourougou, P. (1990). Are banks special? The separation of banking from commerce and interest rate risk. Journal of Economics and Business, 42(2), 171-182.

Syahri, A., & Robiyanto, R. (2020). The correlation of gold, exchange rate, and stock market on Covid-19 pandemic period. Journal Keuangan dan Perbankan, 24(3), 350-362.

Xie, Z.-X., Chen, S.-W., & Wu, A.-C. (2020). The foreign exchange and stock market nexus: New international evidence. International Review of Economics and Finance, 67, 240–266.

Zhao, H. (2010). Dynamic Relationship between Exchange Rate and Stock Price: Evidence from China. Research in International Business and Finance, 24, 103-112.