بررسی تأثیر سوءگیری‌های شناختی واکنش کمتر از حد، اتکا، در دسترس بودن و محافظه‌کاری بر خطای حسابرسان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری حسابداری، گروه حسابداری، دانشکده مدیریت و اقتصاد، واحد علوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار، گروه مدیریت مالی، واحد اسفراین، دانشگاه آزاد اسلامی، اسفراین، ایران

چکیده

بر اساس مبانی روانشناختی و حسابرسی، شناخت حرفه‌ای و انتخاب‌های حسابرسان تحت ‌تأثیر فرآیندهای ادراک، قضاوت و گزینه‌های تصمیم قرار گرفته و می‌تواند در بروز خطاهای حسابرسی نقش داشته باشد. هر چند عوامل مختلفی بر بروز خطاهای حسابرسی اثرگذارند، اما نقش عوامل نشأت گرفته از خطای حسابرس و سوءگیری‌های شناختی وی انکارناپذیر است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی نقش برخی از سوگیری‌های شناختی در وقوع خطاهای حسابرسی است. این سوگیری‌ها شامل واکنش کمتر از حد، اتکاء، در دسترس بودن و محافظه‌کاری هستند. جامعه آماری پژوهش شامل حسابرسان عضو انجمن حسابرسی ایران است؛ از این رو، پرسشنامه‌های محقق ساخته با روایی و پایایی معتبر بین آنان توزیع شد و داده‌های بدست آمده با استفاده از نرم‌افزار Smat PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش‌ نشان دادند سوگیری‌های شناختی بررسی شده بر اساس میزان اولویت و بیشترین تأثیر به‌‌ترتیب شامل سوءگیری اتکاء (46 درصد)، سوگیری محافظه‌کاری (41 درصد)، سوءگیری واکنش کمتر از حد (15 درصد) و سوءگیری در دسترس بودن (5 درصد) قابلیت پیش‌بینی خطاهای حسابرسان را دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effect of Cognitive Biases such as Under Reaction, Anchoring, Availability & Conservatism on Auditor Errors

نویسندگان [English]

  • Zahra Kohandel 1
  • meysam doaei 2
  • Leila Zamanianfar 1
  • Mona Sadat Kaboli 1
1 PhD in Accounting, Department of Accounting, Faculty of Management and Economics,Sciences and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Department of Finance, Esfarayen Branch, Islamic Azad University, Esfarayen, Iran,
چکیده [English]

Abstract :According to the psychological and auditing literature, auditors' professional knowledge and choices are influenced by perception, judgment and decision making processes and it can play an important role in the occurrence of audit errors. Although, various factors affect the occurrence of audit errors, but the role of factors arising from the auditor's error and their cognitive biases is undeniable. This research investigates the effect of some cognitive biases on auditor errors. It is focused on the under reaction bias, anchoring bias, availability bias and conservatism bias as the main cognitive biases in this paper. The statistical population includes the auditors of the Iranian Auditing Association and researcher-made questionnaires with validity and reliability were distributed among them and the obtained data were analyzed using smart PLS software. The results showed that the cognitive biases examined based on the degree of priority and most impact included anchoring bias (46%), conservative bias (41%), under reaction bias (15%) and availability bias (5%) respectively have the ability to predict auditors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive Biases
  • Under Reaction
  • Anchoring
  • Availability
  • Conservatism
  • Auditor Errors

Smiley face

مراجع

اعتمادی عیدگاهی، سارا؛ اقبالی‌مقدم، محمدرضا و ناجی امیرنژاد، المیرا. (1397)، حسابرسان خوب و قضاوت‌های بد: نقش سوگیری و تعصب، پژوهش‌های مدیریت و حسابداری، 44، 36-14.
بادپا، بهروز، پورحیدری، امید و خدامی‌پور، احمد. (1398). اثر نگرش‌های حمایتی و آشنایی حسابرس با صاحبکار بر قضاوت اولیه حسابرس و استراتژی جستجوی شواهد، پژوهش‌های کاربردی در گزارشگری مالی، 8 (1)، 42-7.
تابش، زهره؛ عبدلی، محمدرضا و یاورپور، هوشنگ. (1399). بررسی اثر هاله‌ای بر کار‌راهه حرفه‌ای حسابرس، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 12 (45)، 112-89.
دراجی، میترا؛ بنی‌مهد، بهمن و شکری، اعظم. (1398)، رابطه میان محافظه‌کاری اجتماعی و جهت‌گیری اخلاقی حسابداران و حسابرسان، تحقیقات حسابداری و حسابرسی، 11 (42)، 192-177.
شعبان، رضوان؛ بنی‌مهد، بهمن و رویایی، رمضانعلی. (1396)، اثر محافظه‌کاری اجتماعی و ماکیاولیسم بر استقلال حسابرس، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 6 (22)، 86-75.
قاسمی‌نژاد، احسان و بنی‌مهد، بهمن. (1399)، تأثیر محافظه‌کاری اجتماعی بر تردید حرفه‌ای حسابرسان مستقل: آزمونی از نظریه روان‌شناختی شخصیتی، دانش حسابداری مالی، 7 (3)، 27-1.
کهن‌دل، زهرا و طالب‌نیا، قدرت‌اله، (1398). مروری بر نقش تمایلات ذهنی مؤثر بر نقص‌های حرفه‌ای حسابرسان، چهارمین کنفرانس بین‌المللی حسابداری و حسابرسی، پاریس، فرانسه.
محمدرضایی، فخرالدین؛ تنانی، محسن و علی‌آبادی، ابوالفضل. (1397)، خطای حسابرسی: تأخیر در گزارش حسابرسی و نقش تعدیل‌گر مالکیت خانوادگی، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 25 (1)، 70-51.
ملانظری، مهناز و اسماعیلی‌کیا، غریبه. (1393). شناسایی ویژگی‌های روان‎شناختی اثرگذار بر مهارت حسابرسان در انجام قضاوت‌‌حسابرسی، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 21 (4)، 526-505.
هرمزی، شیرکو؛ نیکومرام، هاشم؛ رویایی، رمضانعلی و رهنمای رودپشتی، فریدون، (1395). بررسی تأثیر سوءگیری‌های روان‌شناختی بر تردید حرفه‌ای حسابرس، پژوهش‌های تجربی حسابداری، 6 (4)، 148-123.
Anderson, K.L. (2018). The Effects of Hindsight Bias and Experience on Auditors' Judgments Involving Clients with Going-Concern Issues, International Research Journal of Applied Finance, 9 (8), 364-373.
Anderson, K.L.(2014). The Effects of Hindsight Bias on Experienced and Inexperienced Auditors' Relevance Ratings of Adverse Factors versus Mitigating Factors. Journal of Business & Economics Research, 12 (3), 199-208.
Badpa, B., Pourheidari, O., Khodamipour, A. (2019). The Effect of Auditor Advocacy Attitudes and Client Identification on Auditor's Initial Judgment and Search Strategy of Evidence. Applied Research in Financial Reporting, 8(1), 7-42. in Persian.
Berglund, N.R., Herrmann, D.R., & Lawson, B.P. (2018). Managerial Ability and the Accuracy of the Going Concern Opinion. Accounting and the Public Interest, 18 (1): 29-52.
Bigus, J. (2015). Loss Aversion, Audit Risk Judgments, and Auditor Liability, European Accounting Review, 24 (3), 581-606.
Bigus, J. (2016). Optimism and Auditor Liability. Accounting and Business Research, 46 (6), 1-24.
Bonner, S.E. (1999). Judgment and decision-making research in accounting. Accounting Horizons, 13:385-398.
Committee on Basic Auditing Concepts. (1973). A Statement of Basic Auditing Concepts. American Accounting Association.
Costa D., Burno M., Francisval C., Washington S., (2018). Anchoring effect in managerial decision-making in accountants and managers: an experimental, Journal Rebare, 11 (3), 425-445 .
Davidson. R.A. & Neu, D. (1993). A Note on Association between Audit Firm Size and Audit Quality. Contemporary Accounting Research. 9. 2: 479- 17/488.
DeAngelo, L. (1981). Auditor size & auditor quality. Journal of Accounting & Economic (December), 3(3), 183-199.
Donnelly, D.P., Quirin, J.J., & O’Bryan, D. (2003). Auditor acceptance of dysfunctional audit behavior: An explanatory model using auditors’ personal characteristics. Behavioral Research in Accounting, 15 (1): 87-110.
Dorraji, M., Banimahd, B., Shokri, A. (2019). The Relationship between Social Conservatism and Accountants and Auditors Ethical Orientation. Accounting and Auditing Research, 11(42), 177-192. in Persian.
Edwards, W. (1968), Conservatism in Human Information Processing, Formal Representation of Human Judgment, Edited by Kleinmut, John Wiley and Sons Inc., New York, 17-52.
Elsayed, A. (2017). The Audit Risk Model, the Signal Detection Theory, and the Information Manipulation Theory. Working Paper, Available at https://ssrn.com.
ghaseminezhad, E., Banimahd, B. (2020). The Effect of Social Conservatism on Professional Skepticism of the Auditors Independent: a Test of Personality Psychological Theory. Financial Accounting Knowledge, 7(3), 1-27. doi: 10.30479/jfak.2020.12763.2637 in Persian.
Henrizi, P., Himmelsbach, D., & Hunziker, S. (2021). Anchoring and adjustment effects on audit judgments: experimental evidence from Switzerland. Journal of Applied Accounting Research, 22 (4), 598-621.
Hilbert, M. (2012). Toward a synthesis of cognitive biases: How noisy information processing can bias human decision making. Psychological Bulletin.138 (2): 211-237.
Hirshleifer, DA, Hirshleifer, SHT, (2017). How Psychological Bias Shapes Accounting and Financial Regulation, Behavioral Public Policy Journal, 1(1).
hormozi, S., nikoomaram, H., royaee, R., rahnama roodposhti, F. (2017). The Effects of Psychological Biases on Auditors' Professional Skepticism. Empirical Research in Accounting, 6(4), 123-148. doi: 10.22051/jera.2017.2627. in Persian.
Knapp, M.C., & Knapp, C.A. (2012). Cognitive Biases in Audit Engagements auditing, Errors in Judgment and Strategies for Prevention, The CPA Journal, 82 (6), 40-45.
Kohandel, Z., Talebnia, G.A., & Nikoomaram, H. (2018). The Role of Auditors' Biases and Decision Making on Errors with a Cognitive Approach in Capital Market (A Case Study: Securities and Exchange's Certified Auditors). Iranian Journal of Finance, 2 (2): 59-82.
Lu, L.Y., Wu, H., & Yu, Y. (2017). Investment-Related Pressure and Audit Risk. Auditing A Journal of Practice & Theory, 36(3), 137-157.
Mala, R., & Chand, P. (2015). Judgment and Decision-Making Research in Auditing and Accounting: Future Research Implications of Person, Task & Environment Perspective. Accounting Perspective. 4(1): 1-50.
Maradona, A.F. (2020). A Qualitative Exploration of Heuristics and Cognitive Biases in Auditor Judgements. Journal of Accountability, 9 (2), 94-112.
Mohammadrezaei, F., Tanani, M., Aliabadi, A. (2018). Audit Failure: Audit Report Lag and Moderating Role of Family Ownership. Accounting and Auditing Review, 25(1), 51-70. doi: 10.22059/acctgrev.2018.252507.1007839. in Persian.
Molanazari, M., Esmaili Kia, G. (2014). Psychological characteristics contributing to expertise in audit judgment. Accounting and Auditing Review, 21(4), 505-526. doi: 10.22059/acctgrev.2014.52906. in Persian.
Ojala, Hannu., Mervi, N., Collis, J., Pajunen, K. (2014). Audit quality and decision-making in small companies", Managerial Auditing Journal, 29 (9), 800- 817.
Shaban, R., Banimahd, B., Royaie, R. (2017). The effect of Social Conservatism and Machiavellianism on Auditor's Independence. Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 6(22), 75-86. in Persian.
Tabesh, Z., Abdoli, M., Yavarpoor, H. (2020). Investigating the Halo Effect on the Professional Auditor's Career. Accounting and Auditing Research, 12(45), 89-112. doi: 10.22034/iaar.2020.107126. in Persian.
Tversky, A. and Kahneman (1974), Judgment under Uncertainty: Heuristics and Biases, Science, 185 (4157), 1124-1131.
Wampold, B.E., Minami, T., Baskin, T.W., & Tierney, S.C. (2002). A meta (re) analysis of the effects of cognitive therapy versus
other therapies for depression. Journal of Affective Disorders, 68, 159- 1650.
پژوهش‌های راهبردی بودجه و مالیه
دوره 3، شماره 3 - شماره پیاپی 11
فصلنامه پاییز
دی 1401
صفحه 103-133

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 21 مرداد 1401
  • تاریخ بازنگری: 06 آذر 1401
  • تاریخ پذیرش: 19 آذر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار