ارزیابی و اولویت بندی روش های تامین مالی متناسب با صنعت دفاع جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتر، گروه مدیریت مالی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار و عضو هیات علمی،گروه اقتصاد اسلامی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استاد و مدیر گروه مدیریت دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

4 استادیار، دانشکده علوم انسانی، واحد ابهر، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

چکیده

یکی از عمده ترین هزینه های دولتها حتی در دوران صلح هزینه های بخش دفاع و امنیت می باشد و کشورهای مختلف بخش مهمی از درآمدهای عمومی خود را برای این بخش هزینه می کنند. دولت جمهوری اسلامی اسلامی ایران نیز همه ساله بخشی از بودجه عمومی خود را به این مهم اختصاص داده است. در بخش دفاع، تقویت بنیه دفاعی یکی از مهم ترین ماموریت هاست که بخش عمده ای از این ماموریت مهم بر عهده صنایع دفاعی کشور می باشد. یکی از نکات مهم در توسعه و تقویت یک صنعت تامین مالی پایدار آن صنعت می باشد. تاکنون تامین مالی صنایع دفاعی صرفا بر عهده دولت بوده و از محل بودجه عمومی دولت تامین می شده است.

در سال های اخیر، نوسانات درآمدی دولتها و به تبع نوسانات بودجه دفاعی و بطور خاص بودجه تقویت بنیه دفاعی، صنایع دفاعی کشور را به دلایلی دچار چالش هایی نموده است. در این تحقیق ضمن مطالعه روشهای تامین مالی در ایران و جهان و پس از مصاحبه با خبرگان و نیز اجرای روش دلفی و با اجرای آزمون دوجمله ای و آزمون t تک نمونه ای یافته های تحقیق تایید و با سپس با آزمون فریدمن روش های برتر رتبه بندی شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Assessment & Prioritizing financing methods suitable for the defense industry of the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • ali eslamjoo 1
  • abolqasem tohidinia 2
  • adel azar 3
  • Mousa Ahmadi 4
1 PhD student in financial management of Kish International Campus of Tehran University
2 University of Tehran-Faculty of Economics-Islamic Economy
3 Director of Tarbiat Modares University Management Department
4 Islamic Azad University
چکیده [English]

One of the major expenses of governments even in peacetime is the expenses of the defense and security sector, and different countries spend an important part of their public revenues for this sector. The government of the Islamic Republic of Iran has allocated a part of its general budget to this issue every year. In the defense sector, strengthening the defense base is one of the most important missions, and a major part of this important mission is the responsibility of the country's defense industries. One of the important points in the development and strengthening of an industry is the sustainable financing of that industry. So far, the financing of the defense industry has been solely the responsibility of the government and it has been financed from the general budget of the government.

In recent years, the government's income fluctuations and as a result of the fluctuations of the defense budget and specifically the budget for strengthening the defense base, the country's defense industries have faced challenges for some reasons. In this research, while studying financing methods in Iran and the world, after interviewing experts and implementing the Delphi method, the findings of the research were confirmed with the binomial test and the one-sample t-test, and then with Friedman's test, the best methods were ranked.

کلیدواژه‌ها [English]

  • financing
  • defense industry
  • military budget
  • public-private partnership
احمدوند، محمدرحیم، و ناصرپور، علیرضا. (1399). ارائه الگوی تأمین مالی مبتنی بر اوراق خرید دین و مرابحه در بخش دفاعی کشور با اولویت‌بندی روش‌ها با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی. فصلنامه اقتصاد دفاع، 5(15)، 29-49.
اشعریون قمی زاده، فرزانه ؛ تاجمیر ریاحی، حامد. (1393). بررسی مقایسه‌ای روش تأمین مالی پروژه‌های انرژی بر اساس تلفیق اوراق استصناع - قرارداد BLT و اوراق استصناع مستقل، تحقیقات مالی اسلامی بهار و تابستان 1393 - شماره 6، 161 - 189
پورصادق، ناصر، کاشمری، علی و افتخارشاهی، جابر (زمستان 1386). تأثیر هزینه‌های نظامی بر رشد ‏اقتصادی ایران با توجه به اثرات جنگ تحمیلی و واقعه‌ی 11 سپتامبر، فصلنامه مدیریت نظامی، سال ‏هفتم، شماره 28.‏
تاج‌بر، علیرضا (1394) صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بورس (وابسته به شرکت اطلاع‌رسانی و خدمات بورس)، تهران
ترابی، تقی، طریقی، سمانه، دریابر، عبداله، تاتایی، پیمان. (1393). صکوک منفعت و پوشش ریسکهای مترتب بر آن. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 7(24)، 63-77.
توحیدی، محمد و یارمحمدی، رضا(1398) نوع‌شناسی و طبقه‌بندی‌ اوراق بهادار اسلامی (صکوک) از منظر معیارهای گوناگون، اقتصاد و بانکداری اسلامی، شماره 28 (41 تا 76 )
توسلی جهرمی منوچهر، (1381)، قراردادهای بین‌المللی ساخت، بهره‌برداری و انتقال (BOT)، مجله مطالعات حقوق خصوصی (حقوق)، شماره 58، صفحه 108
حسینی، سید شمس الدین، و اسماعیل پورمقدم، هادی. (1399). بررسی تأثیر عملکرد مالی شرکت بر نحوه تأمین مالی شرکت‌های بورسی وابسته به بخش دفاع و ارائه الگوی تأمین مالی از طریق بازار سرمایه. فصلنامه اقتصاد دفاع، 5(15)، 51-73.
حسینی، سیدشمس‌الدین، فرزین، محمدرضا، فتحی، صمد، دشت‌بانی، یاور، احمدی، حسین و باغستانی‌میبدی، مسعود. (1399). مجموعه مقالات دومین همایش ملی اقتصاد دفاع، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران
حسینی، سید محمدرضا. (1398). اولویت‌بندی شیوه‌های تأمین مالی پروژه‌های تجهیزات نظامی بر پایه اوراق بهادار اسلامی. فصلنامه اقتصاد دفاع، 4(14)، 39-54.
جهان خانی، علی؛ کنعانی امیری، منصور، (1385)، ارائه مدل تعیین میزان مخارج سرمایه‌ای در شرکت‌های پذیرفته شده در سازمان بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از اطلاعات حسابداری، دانشور رفتار، 13(17) - صص57 تا 86
خامنه ای، سید علی (1392)، سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی
خزائی، سعید و کاظمی، سید عباس. (1382) .عوامل مؤثر بر توانایی نوآوری در مؤسسات صنعت دفاعی در بریتانیا: یک تحلیل تجربی (ترجمه و تلخیص). فصلنامه مدیریت تحقیقات دفاعی، 1(4)،14-15 .
خوبرو، محمدتقی و الوانی، سید مهدی و رحمتی، محمدحسین و جندقی، غلامرضا. (1397). یکپارچگی صنایع دفاعی و غیردفاعی: یک بوم‌نگاری خط‌مشی در صنعت دفاعی. بهبود مدیریت، 12(4)، 49-96.
خوبرو، محمدتقی، الوانی، سیدمهدی، جندقی، غلامرضا و رحمتی، محمدحسین(1398).گونه شناسی خط مشی‌های دومنظوره‌سازی صنعت دفاعی ایران. چشم انداز مدیریت دولتی، 10(4)، 121-148.
دشتبانی، یاور و ابراهیمی، مهرداد. (1398). شناسایی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر بودجه دفاعی: رویکرد اقتصاد سیاسی دفاع. فصلنامه اقتصاد دفاع، 4(11)، 9-41.
دشت بانی، یاور، و ملا بهرامی، احمد. (1397). الگوی مطلوب تأمین مالی نیروهای مسلح در ایران: کاربرد روش‌ تصمیم‌گیری چندمعیاره بر اساس تجربه کشورهای منتخب. فصلنامه اقتصاد دفاع، 3(9)، 9-38.
ذاکرنیا، احسان، خدابخشیان خوانساری، شهاب، و صالح آبادی، علی. (1400). مدل عملیاتی به‌کارگیری صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی جهت پیاده‌سازی تأمین مالی پروژه‌ای. پژوهش‌های راهبردی بودجه و مالی، 2(3)، 11-42.
راس، استفان و وستر فیلد رندلف، بردفورد جردن، (علی جهانخانی و علی پارسائیان، مترجمان) (1400) مدیریت مالی نوین، جلد1، تهران، سمت
فریدون رهنمای‌رودپشتی، هاشم نیکومرام، شادی شاهوردیانی(1386). مدیریت مالی راهبردی (ارزش‌آفرینی)، مؤسسه فرهنگی کساکاوش
سجادی، رسولی، عباس زاده، و علوی مجد. (1393)روش‌های پژوهش ترکیبی: گونه شناسی. مجله مطالعات ناتوانی، 3(2)، 54-66.
صادقی، امیر، صالحی، مهدی جعفر، ضرغامی، غلامی، و محمود. (1401). راهبردهای پابرجای برون‌سپاری خدمات آماد و پشتیبانی در سازمان دفاعی مورد مطالعه. مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، 6(22)، 263-296.
صالحی ابرقویی، محمدعلی و علیمحمدی، عباس. (1397). شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر گرایش خیّرین و واقفین به حمایت مالی از تحقیقات و پژوهش‌های امور دفاعی و امنیتی کشور. فصلنامه اقتصاد دفاع، 3(7)، 54-78.
عبدی، مجید، و مبینی دهکردی، مصطفی. (1398). بررسی و اولویت‌بندی روش‌های تأمین مالی اسلامی جهت تأمین مالی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه اقتصاد دفاع، 4(14)، 9-38.
عزیزی، فرزانه(1396)، جایگاه دفاع در مکاتب اقتصادی، فصلنامه اقتصاد دفاع، سال دوم، شماره ششم، زمستان 1396 ،صص 691-619
فرتوک زاده، حمیدرضا، وزیری، جواد (1391). الگوی توسعه صنعت و فناوری در ایران: هسته‌های کوچک- شبکه‌های بزرگ؛ درس‌هایی از صنایع دفاعی و الگوسازى براى صنعت نفت، فصلنامه بهبود مدیریت، سال 6، شماره3.
فرید، داریوش و منتشری، مجید، میرزائی، حمیدرضا(1400)، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، فدک ایساتیس، تهران
فرید، داریوش؛ قدک فروشان، مریم(1397)، تأثیر نوع تأمین مالی بر کارایی سرمایه‌گذاری با تأکید بر ارزش شرکت، فصلنامه دانش و پژوهش سرمایه‌گذاری، سال هفتم، شماره بیست وهشتم، زمستان 1397. صص 103 تا 126
فریدون رهنمای‌رودپشتی، هاشم نیکومرام، شادی شاهوردیانی؛ (1386)، مدیریت مالی راهبردی (ارزش‌آفرینی)، مؤسسه فرهنگی کساکاوش، چاپ اول، ص 402
کریمی، آصف، و بوذرجمهری، شهریار. (1393). تحلیل سازوکارهای تأمین مالی کسب‌وکارهای کوچک و متوسط. فصلنامه علمی پژوهشی توسعه کارآفرینی، 7(3)، 467-486.
گل‌خندان، ابوالقاسم (پاییز 1393). بررسی و مقایسه تطبیقی تأثیر هزینه‌ها نظامی بر رشد اقتصادی ‏کشورهای منتخب در حال توسعه و توسعه یافته: رهیافت ‏GMM، فصلنامه تحقیقات توسعه ‏اقتصادی، سال چهارم، شماره 15.‏
معاونت حقوقی ریاست جمهوری (1401)، قانون بودجه سال 1401 جمهوری اسلامی ایران، معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات
مرتضی‌نیا، حمید، سلگی، محمد و فقانی، عمار. (1400). شناسایی عوامل اثرگذار بر تصویب بودجه در سازمان‌های دفاعی. پژوهش‌های راهبردی بودجه و مالی، 2(2)، 137-166.
مشهدی، رضا، و خدابخش، شهاب الدین. (1399). ارائه الگوی خروج در روش تأمین مالی از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر در کسب‌وکارهای دانش‌بنیان دفاعی. فصلنامه اقتصاد دفاع، 5 (18)، 57-79.
منتظری، عباس و خنیفر، حسین (1393). طراحی نظام نوآوری باز بخش دفاعی ایران، رساله دکتری، دانشگاه تهران.
نظری، محمود؛ فلیحی، نعمت و همکاران، (1379)، «اقتصاد صنایع دفاعی» انتشارات دانشگاه امام حسین.‏
Ismet, A. (2010). Military-Economic structure in Turkey: present situation, problems and solutions, Turkish Economic and Social Studies Foundation.
Besch, S. (2019). The European Commission in EU Defense Industrial Policy. Carnegie Europe, 22.‏
Beth E. Lachman, Susan A. Resetar, Frank Camm(2016). Military InstallationsPublic-to-public Partnerships (PuPs), RAND Corporation, Santa Monica, Calif
Brommelhorster, J. and Paes, W.Ch. (2003). The Military as an Economic Actor, Bonn International Center of Conversion, Springer Link.
Chang, I.Y. Galing, S., Wong, C., Yee, H., Axelband, E.I., Onesi, M. and Horn, K.P. (1999). Public-Private Partnerships to Meet Future Army Needs, Library of Congress Cataloging-in-Publication Data, Published by RAND.
Davis, M., & Cartwright, L. (2019). Financing for society: assessing the suitability of crowdfunding for the public sector.‏
European union (2022), factsheet- European defence find. Defence Industry and Space
Finocchio, P., Prasad, R., & Ruggieri, M. (Eds.). (2022). Aerospace Technologies and Applications for Dual Use. CRC Press.‏
Cheung, T.M. (2002). China's Entrepreneurial Army (Studies on Contemporary China), 1st Edition.
Ross, S. A., Westerfield, R., Jordan, B. D., & Biktimirov, E. N. (2008). Essentials of corporate finance (p. 656). McGraw-Hill/Irwin.‏
Sandler, T., & Hartley, K. (Eds.). (2007). Handbook of Defense Economics: Defense in a globalized world. Elsevier.
Ucler, G. (2016). Testing the relationship between military spending and private investment: evidence from Turkey, Theoretical and applied Economics, 3 (608): 307-318.
Https://www.sipri.org
https://defence-industry-space
.ec.europa.eu/factsheet-edf-calls-2022_en
https://gudcapital.com/